حق سعدی برگردن حافظ است/سعدی به حق خود را می ستاید

به گزارش پیام خبر، در نخستین نشست علمی یادروز سعدی که چهارشنبه شب اول اردیبهشت ۱۴۰۰ برگزار شد، بهاالدین خرمشاهی آغازگر سخنرانی های علمی رویداد هفت شب بر خوان سعدی بود. این نویسنده، مترجم، فیلسوف، حافظ و سعدی پژوه با اشاره به اینکه سعدی شبیه به انبیا و اولیا می ماند، گفت: یکصد سال پیش از حافظ، سعدی را داشته ایم، سعدی در موسیقی ما رسوخ بیشتری داشته است، در این سال ها که نفوذ حافظ در میان مردم بیشتر شده است، اما از نفوذ سعدی کم نخواهد شد. وی افزود: من را با حافظ پژوهی می شناسند، اما می شود عاشق دو نفر بود، از من خواسته شد تا سعدی کهن ۱۳۱۶ محمد علی فروغی را تصحیح مجدد کنم، کار این کتاب از ۵۲ تا ۵۶ ادامه داشت و کلیات سعدی با ۱۱ اصلاحات که کاری بی سابقه بود انجام شد و با نام کشف الابیات در سال ۵۶ توسط انتشارات امیر کبیر منتشر شد. خرمشاهی ادامه داد: سال ها بعد از من خواسته شد تا برای لغات دشوار، عبارات دشوار، احادیث، آیات و ضرب الامثال یاداشتی حدود ۱۵۰ صفحه نوشتم و تمام ۷۰۰ بیت عربی سعدی را ترجمه کردم و در سال ۷۵ چاپ شد. این سعدی پژوه بیان کرد: من از اینکه قصاید، نامه ها، رباعی های و تک بیت های سعدی خوانده نمی شود رنجور بودم و در همین راستا کتاب کم خوانده های سعدی را نوشتم، که مورد استقبال نیز قرار گرفت. حق سعدی بر گردن حافظ است وی اضافه کرد: کار چهارم من در خصوص سعدی بزرگ، از میان ۲۱ مقاله که در این باره نوشته بودم نیمی از آنها انتخاب شد به همت عارف خرمشاهی فرزند من با مقدمه ای نوشته خود من به چاپ رسید. خرمشاهی عنوان کرد: نابغه دوران، ادیب بزرگ مانند ندارد، شاید مهمترین مقاله ای که نوشتم حق سعدی برگردن حافظ است، هرچه ما با بزرگانی چون سعدی و حافظ و سنایی و رودکی آشنا باشیم امروز بهتر می توانیم با دوستان و دانشجویان و جامعه خود هم سخنی کنیم. این مترجم و فیلسوف در پایان گفت: سعدی را من سردار سخن می دانم، در پایان با بیتی که خود سروده ام، شبی خرم به سعدی گفت ای سردار بی همتا / تو را همتا شود پیدا ولی حافظ نخواهد شد، این طنز و شوخی با استاد بزرگ است که از بیتی از حافظ الهام گرفته شده است، شبی مجنون به لیلی گفت ای معشوق بی همتا / تو را عاشق شود پیدا ولی مجنون نخواهد شد، من شهروند افتخاری شیراز هستم و این روز را بر همه همشهریان تبریک می گویم. سعدی به حق خود را ستایش می کند اصغر دادبه سخنران دوم سخنرانی های علمی یادروز سعدی هم، گفت: به واقع آنچه سعدی با مضمون به اصطلاح ادبا مفاخره بیان کرده، صادق است در حرکت و در حاصل کار سعدی، شاعر بزرگی چون سعدی حق دارد خود را بستاید. وی ادامه داد: موضوع بحث ما زبان سعدی است، از زمان ها پیش محققان به آن پرداخته اند، که در جریان بازگشت به هویت یعن یچهار سده نخستین اسلامی و ما به سمت بازگشت به تمدن خود و همراه مسلمانی می رفتیم، زبان هم این وضعیت را داشت، زبان دری از آن روزگاران روشن و سالم و شیوا و رسا بود تا حوالی قرن پنجم به دلیل تحولات سیاسی و ... زبان متاسفانه گرفتار مشکلاتی شد و ادبایی که به شکلی عرب زده شده بودند و تصور می شد دشوار گویی نشان دهنده بلاغت است و لغات نا آشنا و عبارات دشوار وارد زبان شد. دادبه اضافه کرد: از قرن ششم توجه به صنایع به شکل تصنعی ظهور کرد و زبان فردوسی و روکی را تبدیل به زبانی دشوار و نامفهوم کرد که شخص برای فهم با تحصیل می کرد. وی افزود: هنر سعدی آن بود که می خواست زبانی را بازسازی کند که هم اهل فن به سوی آن بروند هم مردم و سعدی بازگشت به زبان فردوسی و روکی اما نه همان زبان اگر عین آن بود دیگر هنری نبود. زبان سعدی زبان دیگری بود که همه اقشار آن را می فهمیدند و همچنان زبان ماست به این معنا که این زبان به کمال رسانده است و ماندگار کرده است. سعدی سلطان سخن است این استاد دانشگاه توضیح داد: ویژگی هایی که سعدی به این زبان افزوده است عبارتند از اینکه، سعدی زبان شعر و نثر را یکسان کرد، کار بزرگ سعدی این بود که جذابیت شعر را به نثر داد و روانی نثر را به شعر. ظاهر ساده و باطن هنری ویژگی دوم زبان سعدی است، باطن اشعار سعدی هنر دارد و هنر جز ذات زبانی است که سعدی خلق کرده است. ایجاز سومین ویژگی زبان سعدی است، بعضی می گویند عین بلاغت است، برخی می گویند شرط لازم بلاغت است و آنان که می گویند عین بلاغت است خطا نگفته اند، ایجاز یعنی جمله را به شکلی بسازی که با کمترین کلمات بیشترین معنا را بیان کنی یا اگر چیزی کاستی این ویژگی حفظ شود، این ویژگی جدی کلام سعدی است. وی بیان کرد: ویژگی چهارم چیزی است که به عنوان طنز از آن سخن گفته اند و سعدی در پایان گلستان گفته و بر تمام آثار سعدی صدق می کند و آن طرب انگیز است و طیبت آمیزی، که ویژگی خاص سخن سعدی، همه این ها مربوط به شرایط خاص سیاسی زمان سعدی است و فضای شادی حاکم است که در زمان حافظ نیست. دادبه در پایان گفت: به حق سعدی را استاد سخن گفتند، از روزگاران خود که شاعر سخت گیر و منتقد بزرگ سیف فرغانی لقب سلطان سخن داد به سعدی.