کشف یک باغ تاریخی در شیراز/باغ جعفرآباد نمایان شد

به گزارش پیام خبر، روزنامه خبرجنوب نوشت: مکان این باغ دقیقا روبری کتابخانه و مرکز اسناد شیراز (بخش جنوبی باغ تاریخی جهان نما) و بخشی از مجموعه تاریخی چهارباغ صفوی شیراز امتداد دروازه قرآن تا آرامگاه علی ابن حمزه (ع) است. باغ تاریخی جعفرآباد در صحرای تاریخی جعفرآباد مستقر بوده و خوشبختانه کوشک تاریخی این باغ همچنان پایدار است که ساختمان موقت کفش ملی (همجوار هتل پیروزی) در آن مستقر است. شوربختانه هم اکنون شاهد تخریب باغ تاریخی جعفرآباد هستیم. داریوش مختاری، پژوهشگر حوزه باغ های شیراز ضمن شناسایی این پهنه و طرح پیشینه تاریخی این باغ گفت: نادرشاه در سال ۱۱۰۰ هجری خورشیدی پس از پیروزی بر اشرف افغان در شیراز، زمستان را در شیراز گذرانید. در هنگامی که نادر به جنگ با ابدالی ها و تسخیر هرات مشغول بود، فردی به نام محمدعلیخان (فرزند اصلان خان مشهور به آقاسی) به فرمان شاه طهماسب دوم به حکومت فارس گماشته شد و او به آبادانی باغ های شیراز از جمله باغ های دیوانی موسوم به «تکایای سمت جعفرآباد و مصلی و چهار باغ» پرداخت. ولی آرامش حاکم بر شیراز دیری نپایید و محمدخان بلوچ، بر فارس تسلط یافت به گفته مختاری، در سال ۱۱۰۴ هجری خورشیدی، نادر برای سرکوب محمدخان بلوچ، برای دومین بار به شیراز وارد شد و پس از فرار وی، حکومت فارس را به محمد تقی شیرازی سپرد ولی او نیز، طغیان کرد و بعدا از این شهر فرار کرد و شهر مورد تاخت و تاز و تخریب سپاه نادر قرار گرفت. بیست سال بعد و پس از کشته شدن نادرشاه، شیراز میان قدرت طلبانی که پی در پی از سوی جانشینان نادر به حکومت فارس گماشته می شدند، دست به دست می گشت و مسلم است که در نزاع میان آنان «چه ویرانی نصیب بناهای قدیمی شهر می شده است». مختاری با اشاره به اسناد موجود افزود: استناد به گفته محمد کریم پیرنیا، پدر معماری سنتی ایران و به نقل از برخی تذکره نویسان، صحرای جعفرآباد که محل کنونی باغ جهان نما بوده است، دشت زیردست و حوالی همین باغ را جعفرآباد می گفتند که نام آن پیاپی در کتب تاریخ مربوط به دوره سلسله اینجو و آل مظفر و همچنین در وقف‌نامه شاه میرعلی حمزه آمده است. پژوهشگر حوزه باغ های شیراز به یک بیت ازحافظ اشاره کرد و اظهار داشت: این بیت شناخته شده از حافظ نیز(بده ساقی می باقی که در جنت نخواهی دید کنار آب رکنی آباد و گلگشت مصلی را) گویای تاریخی بودن این پهنه بوده است. محمد کریم پیرنیا به شدت افسوس خود را از ساخت بنای بدقواره و ناموزون سیلوی گندم در دشت جعفرآباد در دهه ۴۰ خورشیدی بازگو می کند. وی ادامه داد: با این نشانه های تاریخی و با استناد به تصویر هوایی این پهنه و وجود حوض و نشانه های معماری دیگر و همین طور کوشکی که همتا و شبیه کوشک باغ ارم می باشد، می توان گفت این باغ، همان باغ تاریخی جعفرآباد و مربوط به دوره صفوی بوده است که به احتمال زیاد در دوره زندیه یا قاجار بازسازی شده است. اگرچه در نوشته علیرضا آریانپور کتاب پژوهشی در باغ‌های ایران و باغ های تاریخی شیراز، نامی از باغ تاریخی به نام باغ تاریخی جعفرآباد برده نشده است ولی می توان گفت این نام از این باغ و کوشک بسیار زیبای آن و با همه آسیب ها و تفکیک های زمین و غیرو به خوبی نشانه ای از یک باغ تاریخی به نام باغ تاریخی جعفرآباد دارد. وی معتقد است از دیدگاه قانونی، چنانچه این باغ دارای ثبت ملی نیز نباشد، سازمان میراث فرهنگی موظف به شناسایی آثار تاریخی و ثبت آن است و شهرداری شیراز و نهادهای مسئول اجازه صدور مجوز ساخت و ساز در این عرصه را ندارند و شایسته است این پهنه تاریخی که می تواند نقش چشمگیری در رونق گردشگری شیراز داشته باشد، مورد بازسازی و بهسازی قرار گیرد.