رؤیای خودکفایی/فقر، زنانه شده است

به گزارش پیام خبر، روزنامه خبرجنوب در گزارشی به قلم فاطمه ایزدی نوشت: این روزها بسیاری از خانه ها مرد ندارد. تصادف، مرگ، طلاق و حوادث مختلف، سایه مرد را از سر برخی خانواده‌ها کم کرده و زنان در قامت یک نان آور جنگجو در این شرایط سخت، چرخ زندگی را می‌چرخانند. زنان سرپرست خانوار مجبور هستند از خروس خوان کار کنند تا شانه هایی امن و محکم برای فرزندان خود باشند. از کار کردن در کارگاه‌های تولیدی و بسته بندی لباس و مواد مواد غذایی گرفته تا خرد کردن سبزی و درست کردن ترشی، برخی کارهایی است که یک زن سرپرست خانوار، اقتصاد خانواده اش را از این طریق تامین می‌کند.

طلاق، فوت و یا از کار افتادگی همسر باعث شده جمعیت قابل توجهی از زنان استان فارس، بار زندگی را به تنهایی به دوش بکشند. اگرچه برخی از آنها تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند اما تعداد زیادی از این زنان نیز از هیچ گونه حمایت و پشتوانه‌ای برخوردار نیستند. به دلیل عوامل مختلف، روز به روز تعداد زنان سرپرست خانوار بیشتر می‌شود و علی‌رغم آنکه نهادهای حمایتی به دنبال خودکفا شدن آنها هستند اما هنوز چالش‌ ساماندهی این دسته از زنان برطرف نشده است.

در کشور، سالانه ۱۲۰ هزار خانوار به این قشر اضافه می شود و جالب اینجاست که این حوزه، متولی ندارد و یک بانک اطلاعاتی جامع و کامل از این زنان آسیب‌پذیر در دسترس نیست. کارشناسان و پژوهشگران حوزه اجتماعی معتقد هستند جمعیت زنان سرپرست خانوار افزایش یافته اما سرعت رشد این جمعیت، متناسب با ارائه خدمات گوناگون حمایتی، مددکاری، آموزشی و بهداشتی به این زنان نیست.

حورا رحیمی، یکی از زنانی که به گفته خودش ۱۱ سال پیش، همسرش را در یک تصادف از دست داده به «خبر جنوب» می گوید دو فرزندش را در این شرایط سخت اقتصادی به سختی به چنگ و دندان گرفته و البته تحت پوشش یکی از نهادهای حمایتی نیز قرار گرفته است.

خدماتی که شامل کل جمعیت زنان سرپرست خانوار نمی شود

به گفته رحیمی، خدماتی که این نهادها ارائه می دهند اگرچه خوب است اما شامل کل جمعیت زنان سرپرست خانوار نمی شود و بسیاری از آنها از دریافت خدمات، باز می مانند.

این بانوی سرپرست خانوار تاکید می کند که آمار درستی از تعداد این زنان در دست نیست چرا که همه آن ها تحت پوشش نهادهای حمایتی نیستند و نمی‌توانند خودکفا و توانمند شوند.

معاون حمایت و سلامت خانواده کمیته امداد امام خمینی (ره) فارس نیز در این رابطه می‌گوید: در حال حاضر بیش از ۱۰۰ هزار زن سرپرست خانوار تحت حمایت هستند که از این تعداد ۱۶ درصد مطلقه اند و ۶۵ درصد هم به دلیل فوت همسران خود، سرپرست خانوار شده اند.

او با تاکید بر اینکه ۱۵ درصد از این زنان به علت بدسرپرستی، متارکه و ... تحت حمایت هستند، یادآور می‌شود: آمار زنان فقیری که جهت دریافت کمک به کمیته امداد مراجعه می‌کنند، سالانه رو به افزایش است.

به گفته بدری، تعداد بانوانی که در کلانشهر شیراز، همسران خود را به دلیل فوت از دست داده اند، بیشتر از زنان روستایی و شهرهای کوچک است.

این مسئول تاکید می‌کند که در دهه شصت، فقر مردانه بود اما در حال حاضر فقر، زنانه شده و بیشترین ارباب رجوعان کمیته امداد، زنان هستند.

به گفته معاون حمایت و سلامت خانواده کمیته امداد امام خمینی فارس، زنان به عنوان مادر و مربی، تربیت نسل را به عهده دارند و سلامت جامعه در گروی سلامت جسمی، روانی و اجتماعی آنهاست.

این مسئول با اشاره به اینکه اگر این جمعیت آسیب ببیند جامعه با خطر جدی مواجه خواهد بود تاکید می‌کند که کمیته امداد به عنوان یک نهاد حمایتی، برنامه‌های مختلفی در راستای رسیدگی به امور زنان سرپرست خانوار در دست اجرا دارد.

به گفته او بعضی زنان سرپرست خانوار در اولویت دریافت خدمات معیشتی، فرهنگی، اشتغال، مسکن، مشاوره و ... هستند.

بدری می گوید: اجرای طرح مدیریت اسکان زنان سرپرست خانوار با هدف خروج آنها از حاشیه شهرها به نقاط امن و مناسب شهر و پیگیری امور بیمه آنان به طور جدی در طول چند سال گذشته در دستور کار قرار گرفته است.

بنا به تاکید او حدود ۷ هزار زن سرپرست خانوار در فارس تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دارند و پس از چند سال پرداخت بیمه، بازنشسته و توانمند خواهد شد.

ارتقای کارآفرینی زنان سرپرست خانوار و شناسایی و تقویت استعدادهای درون خانواده، پرداخت تسهیلات وام اشتغال و حمایت از زنان سرپرست خانوار که ازدواج مجدد کرده اند هم جزو اقداماتی است که به گفته بدری، کمیته امداد در راستای حمایت از این زنان انجام می‌دهد.

این مسئول تاکید می‌کند که ارائه جهیزیه کامل و پرداخت ودیعه مسکن به آنها در صورت فرزندآوری، یکی از برنامه‌های اصلی است که کمیته امداد دنبال می‌کند.

معاون حمایت و سلامت خانواده کمیته امداد امام خمینی فارس به این نکته نیز اشاره می‌کند که حمایت قضایی، ارائه مشاوره‌های تخصصی و آموزش های مختلف در امور تربیت فرزندان هم در راس فعالیت‌های این نهاد در حمایت از زنان سرپرست خانوار است.

به گفته او کمیته امداد امام خمینی (ره) برنامه‌هایی برای ارتقای سطح فرهنگی و اجتماعی دختران خود سرپرستی که به هر دلیل شانس ازدواج را از دست داده اند و در چرخه فقر قرار گرفته اند در دستور کار قرار داده است.

از نظر این مسئول، یکی از موضوعات مهمی که می تواند این زنان را توانمند کند بحث احداث و خرید مسکن برای آنهاست.

به گفته او کمیته امداد در طول سالهای گذشته توانسته خدمات خوبی در حوزه مسکن به زنان سرپرست خانوار ارائه دهد تا آنان با مشکلات کمتری مواجه شوند.

البته از دیدگاه بدری، با توجه به شرایط اقتصادی جامعه، در حال حاضر ارائه این خدمات به تنهایی نمی تواند جوابگوی نیازهای زنان سرپرست خانوار باشد.

بیش از ۱۴ هزار زن سرپرست خانوار در فارس تحت پوشش بهزیستی هستند

معاون امور اجتماعی بهزیستی فارس نیز می گوید: هم اکنون ۱۴ هزار و ۹۰۰ زن سرپرست خانوار تحت پوشش این نهاد حمایتی هستند و اگرچه طرح های مختلفی برای خودکفایی این دسته از زنان وجود دارد اما باید شرایط جامعه را هم در نظر گرفت.

به گفته معصومه فروتن، هر چند طرح هایی برای بهبود زندگی و معیشت زنان سرپرست خانوار اجرا می‌شود اما از سوی دیگر تورم، گرانی اجناس و افزایش اجاره خانه و هزینه‌های درمان موجب شده این طرح ها چندان تاثیری در بهبود سطح کیفیت آنان نداشته باشد.

او تاکید می‌کند که زنان سرپرست خانوار همیشه با سه مشکل عمده  مسکن، اشتغال و درمان، دست به گریبان هستند و کسانی که بیماری صعب العلاج دارند نیز به دلیل نداشتن بیمه های تکمیلی، سلامتی خود را در اولویت قرار نمی‌دهند.

به گفته فروتن شرایط جامعه به گونه‌ای است که هرچند که برخی نهادها طرح‌های حمایتی ارائه می‌دهند اما همچنان عقب هستند چنانچه با افزایش وام اشتغال از ۵۰ میلیون به ۱۰۰ میلیون تومان، باز هم گرهی از مشکلات زنان سرپرست خانوار باز نمی شود.

با توجه به وضعیت فعلی اجاره مغازه، گرانی مواد اولیه و هزینه های سنگین راه اندازی یک کسب و کار، اگرچه میزان تسهیلات بیشتر شده اما به قول فروتن، تورم هم رشد کرده است.

او با اشاره به ارائه خدماتی همچون پرداخت هزینه تحصیلات فرزندان زنان سرپرست خانوار یادآور می‌شود که ۵ هزار نفر از این زنان تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند و پس از پرداخت حداقل ۱۰ سال می‌توانند بازنشسته شوند.

معاون امور اجتماعی بهزیستی فارس می‌گوید: در عین حال هزینه‌های زندگی و معیشت زنان سرپرست خانوار بالاست و هر چقدر دستگاه‌های حمایتی به آنها کمک کنند باز هم مشکلاتشان برطرف نخواهد شد.

در هر حال زنانی که این روزها در این شرایط نابسامان اقتصادی، چرخ یک زندگی را می چرخانند، بار سنگینی به دوش می کشند. شرایط به گونه ای است که به دلایل مختلف، هر سال به تعداد این زنان اضافه می شود و طرح های نهادهای حمایتی برای خودکفا شدن آنها آنچنان نتیجه بخش نیست.