پیام خبر، به نقل از خبرجنوب:
اردیبهشت بود که دمیدن دولت در کرنای گرانی کالاهای اساسی، آشوبی به بازار و فکر مردم انداخت بعد از گرانی اقلام اساسی چون روغن، لبنیات و مرغ، شایعه گرانی نان و خالیشدن سفرهها از قوت غالب، مردم طبقه تنگدست جامعه را نگرانتر کرد. گرچه مشاور وزیر اقتصاد به مردم قول داد که «این به زعم او «آخرین سنگر معیشتی عموم مردم» را از آنها نخواهیم گرفت و مردم مطمئن باشند نان سر سفره خواهند داشت»! اما برداشتن یارانه آرد شایعاتی به دنبال خود آورد نظیر آنکه دستگاههای کارتخوانی در نانواییها نصب خواهد شد که با سهمیه مشخص، نان میفروشند یا اینکه پس از این فقط ایرانیان دارای کد ملی میتوانند نان یارانهای بخرند و... چند برابر شدن قیمت نانهای حجیم نیز این شائبهها را تقویت میکرد.
بالاخره بعد از گذر جامعه از شوک گرانی اقلام اساسی و نانهای حجیم، دولت طرح هوشمندسازی یارانه آرد را خرد خرد با تجهیز نانواییها به دستگاه کارتخوان به اجرا گذاشت. طرحی که به زعم مشاور وزیر اقتصاد با هدف «جلوگیری از انحراف نان یارانهای» و «جلوگیری از انحراف یارانه آرد» اجرا میشد. در حالی که اتحادیه نانواها معتقد بود آرد از طریق نانواییها خارج نمیشود و دولت تلاش دارد کار دیگران را به گردن نانوایان بیندازند و بگوید واحدهای نانوایی آردفروشی میکنند و اگر تخلفی هم در نانواییها انجام شود در حد یک یا دو کیسه آرد است و این با رقم عرضه 30 درصد از کل آرد کشور خارج از شبکه بسیار فاصله دارد... اما دولت گوشش به این حرفها بدهکار نبود و طرح هوشمندسازی یارانه آرد را از آخرین حلقه توزیع که نانواییها باشد، به اجرا گذاشت. به هر روی نان سنتی گران نشد و فقط دستگاههای کارتخوان سفیدرنگی جای دستگاههای پوز نانواییها را گرفت. حال کارتخوانهای سفیدرنگ نصبشده در نانواییهای سراسر کشور و استان (که هزینه بسیاری هم برای نصب آنها شده است) نه به سازمان هدفمندی یارانهها وصل است، نه به ادارهکل غله و خدمات بازرگانی فارس و نه به کارخانجات آردفروشی استان. آنطور که کارشناسان میگویند هدفمندی یارانه آرد که برای جلوگیری از قاچاق آرد به خارج از کشور و جلوگیری از فروش آرد به صورت آزاد و عدم طبخ آن به اجرا گذاشته شد، تاکنون به هیچکدام از اهداف خود نرسیده و خروج آرد از کشور همچنان ادامه دارد.
با محسن ربانیزاده، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس درباره طرح هوشمندسازی یارانه آرد و تجهیز نانواییها به دستگاههایی که به منابع توزیع آرد وصل نیست و ادامه روند هوشمندسازی یارانه آرد گفتوگو کردیم.
- طرح هوشمندسازی یارانه آرد با تجهیز تعدادی از نانواییهای فارس به دستگاه کارتخوان اجرا شد اما از آنجا که منظور از اجرای این طرح هدفمندسازی یارانه آرد بوده است، این کارتخوانها باید به سامانه فروش آرد وصل شود که گویا این اتفاق نیفتاده است. برنامه برای هوشمندسازی یارانه آرد به کجا رسیده است؟
* تجهیز 3298 نانوایی استان فارس به دستگاه کارتخوان هوشمندسازی یارانه نان انجام شده است که 99 درصد از نانواییهای استان مجهز به کارتخوان شدهاند. همچنین ستاد رصد آرد و نان در استان راهاندازی و اعضای آن در خیابان خلیلی مستقر شدهاند. در این ستاد نماینده ادارهکل امور اقتصادی و دارایی استان فارس، نماینده ادارهکل غله و خدمات بازرگانی فارس، نماینده بانک سپه، نماینده جهاد کشاورزی فارس و نماینده استانداری مستقر هستند. کارتخوانهای هوشمند نانواییها عرضه نان را رصد میکنند و میزان آرد مورد نیاز متناسب با عرضه، توسط ستاد رصد آرد و نان برآورد شده، به نانواییها آرد تعلق میگیرد. اگر هم تخلفی صورت گرفته باشد، این ستاد از طریق فرمانداریها پیگیر این تخلف میشود. در واقع چون این کارتخوانها بهصورت اندروید کار میکنند این توانمندی را دارند که این دادهها را بعدها به اداره غله ارائه و به سازمان هدفمندی یارانهها گزارش دهند. همچنین در ستاد رصد آرد غله اگر مشکلی در روند تولید نان و توزیع آرد پیش بیاید، تصمیمگیری به صورت مستقل انجام میشود و همانجا به صورت مستقل عمل میکنند تا خللی در عرضه نان ایجاد نشود.
- هنوز که این دستگاههای کارتخوان به سامانه فروش آرد متصل نشده است. پس هدف سازمان هدفمندی یارانهها برای هوشمندسازی یارانه آرد چطور پیگیری میشود؟
* بله، این کارتخوانها هنوز به سامانه فروش آرد وصل نشده است و منتظریم که وزارت کشور طی ابلاغ سراسری اجازه وصلشدن به سامانه مذکور را بدهد. اما این پوزها به داشبورد مدیریتی ستاد رصد آرد و نان استان متصل است و مزایای آن این است که بر فرض اگر هر نانوایی خارج از برنامه تعطیل کند و پوز آن کار نکند، ستاد رصد آرد و نان به او تذکر میدهد. کمفروشی و زیادفروشی نیز از طریق این پوزها مشخص میشود و ما آمار مصرف نان را نیز با نصب این دستگاههای کارتخوان در دست داریم. بالاخره این سیستم زمانی ارزش واقعی خود را نشان میدهد که انشاءالله بتواند هم به کارخانههای آرد وصل شود و هم به سامانه هدفمندی یارانه تا انتظارات از هوشمندسازی یارانه آرد برآورده شود.
- همانطور که فرمودید 3298 نانوایی به دستگاه کارتخوان هوشمندسازی یارانه نان مجهز شدند. آیا کنترل تراکنشهای روزانه این تعداد نانوایی در کل استان مقدور است تا بتوان تراکنشهای غیرمتعارف احتمالی را رصد کرد؟
* بله. این دستگاههای کارتخوان با سیستم اندروید به داشبورد مدیریتی ستاد رصد آرد و نان متصل هستند که در این سیستم هر تخلفی نمایش و به اپراتور نشان داده میشود که مثلا در کدام نانوایی خارج از نرم معمول کارت کشیده شده یا با یک کارت چندین بار در روز نان خریده شده و تعداد نانی که در ازای یک خرید میدهد، چقدر است و همه اینها در این سامانه قابل پایش و نظارت است.
- تکلیف نانواییهایی که مجوز ندارند، چه میشود؟
* تصور نمیکنم بعد از هدفمندی یارانه نان، نانوایی که مجوز نداشته باشد بتواند به فعالیت خود ادامه دهد، چون به نانواییها بدون مجوز آرد تعلق نمیگیرد و باید آزادپز آرد بخرند که نمیصرفد. یکی از مزایای این سیستم آن است که نظارت سیستمی بر فعالیت نانواییها در سطح استان بهراحتی انجام میگیرد. هر کسی که بخواهد در صنفی مشغول به کار شود، باید مجوز داشته باشد و برای فعالیت کسب اجازه کند. اتفاق دیگری که در راستای هوشمندسازی یارانه آرد رخ داد توزیع آرد کامل برای پخت نان کامل است که از میان 1035 مورد نانواییهای شیراز 16 نانوایی انتخاب شده تا از آرد کاملی که در اختیارشان میگذارند، نان کامل تولید کنند.
- آیا پراکندگی این تعداد نانوایی که بناست نان کامل تولید کنند، در شهر به صورت عادلانه توزیع شده است؟
* این نانواییها فعلا بهصورت پایلوت و نمونه انتخاب شدند تا بررسی لازم برای تولید نان کامل صورت گیرد. در این نانواییها آرد کامل غنیشده در اختیارشان قرار داده میشود و از اینرو تفاوتی نیز در تولید نان کامل با نان معمولی وجود دارد که مدتزمان تخمیر و پخت نان طولانیتر است. از اینرو هزینه تمامشده پخت نان کامل افزایش پیدا میکند اما اکنون تمرکز ما روی هزینه نیست، بلکه روی تولید نان کاملی است که به سلامت جامعه و پیشگیری از برخی بیماریها کمک میکند و حتی از بروز بیماریهایی چون برخی سرطانهای گوارشی و دیابت پیشگیری میکند، چون آردها کامل غنی شده با پروتئین و ویتامینهایی است که مورد نیاز بدن است.
- آیا نان کامل با همان قیمت نان معمولی فروخته میشود؟
* بله، فعلا آرد کامل با همان قیمت آرد معمولی در اختیار نانواییها قرار داده میشود و برای آن هزینه اضافهشده پخت نان کامل نیز یارانهای به نانواها داده میشود. البته این 16 نانوایی در این دوره آزمایشی هنوز به صورت تماموقت کار نمیکنند، بلکه تنها یک شیفت کاریشان را برای پخت نان کامل می گذارند. به همین سبب ما هنوز اطلاعرسانی کاملی درخصوص فعالیت این نانواییها نکردیم.
پس از گذران دوره پایلوت این طرح در چندین نانوایی سطح شهر شیراز و نانواییهای استان اجرا خواهد شد. اما کمیته تخصصی تشکیل شده که نظارت بر تولید نان را بررسی میکند. اکنون سیاست دولت حمایت از تامین نان خانواده است و گرانکردن نان اصلا در دستور کار نیست و علیرغم اینکه هزینههای تولید نان نیز افزایش پیدا کرده است (برق، آب، گاز، دستمزد و...) اما دولت همچنان 15 درصد در قبال فروش نانواییها به آنها یارانه میدهد که برای جبران هزینههای تولید است تا نانواییها متضرر نشوند. امیدواریم به زودی با تصمیمهای کلان کشوری پروسه هوشمندسازی عرضه نان در سراسر کشور کامل شود.