تفرش کانون اصلی تعزیه در کشور محسوب می شود

به گزارش پیام خبر از اراک، اسماعیل مجللی در تکیه ششناو تفرش در حاشیه اجرای برنامه های تعزیه خوانی به مناسبت هفته فرهنگی تفرش در جمع خبرنگاران گفت: شهر تفرش کانون اصلی شبیه خوانی در کشور به حساب می آید و اعتبار این هنر به حدی است که از گذشته تا به امروز بخشی از زندگی مردم را شامل شده است و به نوعی می توان گفت که همه خانواده های این شهرستان با این هنر درگیر شده اند.

محقق و پژوهشگر تعزیه کشور افزود: تکایایی همچون ششناو، خلچان، میانده که هر کدام از ظرافت و معماری عجیبی برخوردار هستند باعث آن شده که این شهر با عنوان شهر تعزیه به اشتهار برسد.

وی ادامه داد: تکیه زاغرم که امسال صد و شصت و پنجمین سال فعالیت خود را پشت سر گذاشته شاهد صدها هزار تعزیه بوده و از در و دیوار آن صدای چندین هزار شبیه خوان شنیده می شود که این موضوع در هیچ کجای کشور جریان ندارد.

این پژوهشگر تعزیه که در سال 1400 با کتاب «تاریخ تعزیه در همدان» عنوان ملی کتاب سال عاشورا را از آن خود کرد گف: برای نگارش کتاب شبیه نامه شبیه خوانی در تمامی نقاط کشور را بررسی کرده ام و این تابلوی زیبای نقاشی که سیره ناب اهل بیت(ع) بر آن نقش بسته است توسط مناطق مختلف کشور و بر اساس زیست بوم هر منطقه رنگ آمیزی شده و مناطقی پر رنگ و مناطق دیگر کمرنگ تر هستند که همین کنتراست موجب زیبایی آن شده است و در این میان شهر تفرش پر رنگترین نقطه را به خود اختصاص داده است.

وی که در سال گذشته مجلس تعزیه وفات ام البنین را برای نخستین بار اجرا و نسخه ی آن را به سراسر کشور ارسال کرده است افزود: تفرش از همان دوران قاجاریان که تعزیه از اعتبار ویژه ای برخوردار شد از مراکز مهم تعزیه خوانی بود و این روند فقط به دوره معاصر خلاصه نمی شود.

مجللی اظهار کرد: در سفرنامه ادوارد پولاک آمده است که در عهد قاجاریان بسیاری از ملاکان ، خوانین طفرش با دربار قاجار به طور مستقیم در ارتباط بودند و بیشترین منشیان و نویسندگان دربار ناصری مناصب دیوانی و منشی گری را به عهده گرفتند و از آنجا که علاقه خاصی به شهر تفرش داشتند هر آنچه را که در دربار دیدند کپی آن را در شهر کوچکی مثل تفرش نیز به ارمغان آورده بودند که اصلی ترین آنها هنر شبیه خوانی بود.

نویسنده کتاب شبیه نامه افزود: در عهد ناصری ساختن تکایا و فضاهای اختصاصی برای اجرای تعزیه مرسوم شد و پیش از آنکه تکیه ای اختصاصی توسط دولت وقت احداث بشود از همین مستوفی های تفرشی شخصی به نام سید کاظم مستوفی تکیه ای به نام زاغرم را در تفرش احداث کردند و این تکیه زیبا 11سال پیش از تکیه دولت احداث شده بود.

این پژوهشگر تعزیه کشور اذعان کرد: ارتباطی که بین طفرش و طهران ایجاد شده بود سبب آن شد که برخی از شبیه خوانان تکیه دولت در عهد ناصری و مظفری را از اهالی طفرش تشکیل بدهند افرادی همچون احمد طفرشی، یوسف طفرشی، میرزا حبیبب، میرزا بابا شاکر طفرشی و در نهایت حسینعلی خان مصفا که از موسیقیدانان دربار مظفرالدین شاه بود و این شاه قاجار طبق سنت خسروپرویز عنوان نکیسا که از موسیقیدانان و خنیاگران دربار ساسانی بود را به این شخص اهدا کرد.

وی افزود: گسترش و نشر تعزیه فقط منحصر به مختص شهر تفرش نبود بلکه این موضوع به روستاهای اطراف هم کشیده شد و تکایای زیبایی با قدمت حدود یک سده را در برخی از روستاها از قبیل فم، کبوران، بازرجان و... می توان دید.

مجللی در ادامه با اشاره به اینکه طبق بررسی هایی که در هنر تعزیه داشته ام نسخه های تعزیه ای که در این منطقه دیده می شود دقیقا همان نسخ دوره قاجار و تکیه دولت هستند، افزود: در تعزیه معاصر نیز شبیه خوانی در تفرش از اهمیت ویژه ای برخوردار است و هم اکنون شبیه خوانانی در این شهر حضور دارند که دامنه فعالیتشان در سطح کشور است.