30 کانون بیابانی بحرانی در شهرستان های خراسان رضوی شناسایی شده است؛ آموزش بیش از یک میلیون دانش‌آموز و معلم در حوزه حفاظت از منابع طبیعی

به گزارش پیام خبر، علی شکاری در نشست خبری با اصحاب رسانه در آستانه روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی و خشکسالی که در محل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی برگزار شد، اظهار کرد: برای منابع طبیعی، احیای سرزمین و حفاظت از عرصه‌های گسترده منابع طبیعی با تعداد اندک نیرو و میزان کم اعتبارات نمی‌توانیم مدعی باشیم و بگوییم می‌توانیم سرزمین خودمان را حفظ کنیم و حفاظت و احیای منابع طبیعی را داشته باشیم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی افزود: این موضوع کمک، آموزش، اطلاع‌رسانی و همکاری را می‌طلبد. قشر بزرگی از مردم را با رویکرد مشارکت مردمی مدنظر و در دستور کار داریم تا از پتانسیل مردمی استفاده کنیم. شعار امسال برای این روز احیای سرزمین و شکوفایی فرصت‌ها بوده که شعار خوبی است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی با بیان اینکه تغییر حکمرانی و حکمرانی مردمی یکی از مواردی است که باید دنبال شود، عنوان کرد: بعد از ۱۰۰ سال تلاش با اعتبارات و نگاه دولتی نتوانستیم سرزمین را احیا کنیم و امروز در نقطه خوبی قرار نداریم. نتیجه آن فرونشست‌ها، گردوغبارها، ریزگردها، مشکلات تنفسی و زیست‌محیطی است. باید همه دست به دست هم دهیم، نگاه درست و تغییر رویکرد داشته باشیم و حکمرانی و مشارکت مردمی را رقم بزنیم.

شکاری بیان کرد: با توجه به وضعیتی که در خراسان رضوی حاکم است و وضعیت اقلیمی که داریم، از سطح ۱۱.۶ میلیون هکتاری استان، ۵.۵ میلیون هکتار اقلیم بیابانی است.

وی افزود: ۳۰ کانون در ۲۲ شهرستان معادل یک میلیون و ۲۵۰ هزار هکتار داریم که منطقه را در سطح کانون‌های بحرانی بیابانی تحت تاثیر قرار داده است. ما توانستیم ۱.۵ میلیون هکتار را مدیریت کنیم. بیابان‌زایی هرساله دوسه برابر از ما جلوتر است؛ بنابراین باید تغییر رویکرد داشته باشیم. باید فرصت را فراهم کنیم تا مردم پای کار بیایند و عرصه‌های بیابانی را در اختیار صاحبان عرفی منطقه یا متقاضیان قرار دهیم تا با نگاه برد_برد احیای سرزمین نیز اتفاق بیفتد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی با اشاره به اینکه روند پیشروی به سمت خشکسالی و بیابانی‌شدن، روند تند و اسف‌باری است، تصریح کرد: تا نگاه اقتصادمحور با مردم نداشته باشیم، شعار است که بگوییم مردم پای کار باشند. تشکیل شورای مشورتی را در منابع طبیعی شروع کردیم که شامل مشارکت دانشگاه‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد، مدیریت بحران استانداری، محیط زیست و سازمان برنامه و بودجه است.

شکاری خاطرنشان کرد: با نگاه بیابان‌زدایی اجتماعی به این قضیه وارد شدیم و شروع کردیم که مطمئن هستیم پاسخ می‌دهد؛ زیرا درآمد مردم تامین می‌شود. بحث سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از عرصه‌های ملی و بحث اقتصادی مطرح است. در مرتع‌داری نیز مرتع‌داری اجتماعی مدنظر ما قرار دارد. در این حوزه انجمن صنفی که نمایندگان خود مردم هستند، پای کار می‌آیند.

وی بیان کرد: در حوزه مالکیت توانستیم سطح خوبی را تبدیل سند کنیم. هدف ما بحث پنجره واحد است که وقتی اتفاق بیفتد، مراجعه ارباب‌رجوع به ادارات بسیار کم می‌شود. تا یکی‌دو سال آینده، مراجعه حضوری ما کاهش پیدا می‌کند و استعلامات ما کمتر از یک روز و حتی ساعت خواهد شد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی اضافه کرد: تمام این اقدامات با برون‌سپاری اتفاق می‌افتد. تعاونی‌های فراگیر را در بحث منابع طبیعی راه‌اندازی کردیم که فعال شدند تا ما بخشی از کار‌های منابع طبیعی را به آن‌ها بسپاریم. برای حمایت‌های مالی از آن‌ها نیز صندوق توسعه منابع طبیعی را فعال کردیم. ما در حوزه حفاظت از منابع طبیعی بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار دانش‌آموز و همچنین معلمان را آموزش دادیم تا فرهنگ‌سازی را رقم بزنیم.

شکاری عنوان کرد: از ابتدای طرح کاشت یک میلیارد درخت تاکنون و در دو بخش دولتی و خصوصی، نزدیک به ۴۰ میلیون تولید نهال داشتیم و به استان‌های مختلف توزیع کردیم. برآورد ما بیشتر است؛ زیرا بخش خصوصی آمار را دقیق ارائه نمی‌دهد. حدود ۸ میلیون کاشت نیز در سطح استان داشتیم.

وی درخصوص اقدامات انجام‌شده برای مقابله با پدیده گردوغبار ناشی از کشور ترکمنستان گفت: دو شهر سرخس و خواف منطقه را از نظر گردوغبار تحت تاثیر قرار داده‌اند. در سرخس، ۲۱۰ هزار هکتار مطالعات انجام و اعتبار آن ۱.۷ همت برآورد شد. ۵ زون را مشخص کردیم و تقسیم کار انجام شده است. فعالیت‌ها را شروع کردیم و به میزان اعتباراتی که داشتیم، کار کردیم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی افزود: چهار کانون شناسایی شده و مدیریت می‌شود. از طریق محیط زیست با ترکمنستان صحبت‌هایی داشتیم تا آن طرف نیز کار انجام شود. در زمینه خواف نیز ۱۴۰ هزار هکتار مطالعه جدید داشتیم، ضمن اینکه در آنجا در حوزه معادن رقم‌هایی را برای تخریب‌ها دریافت می‌کنیم. به خاطر خسارت‌های برخی شرکت‌های معدنی، رقم ۲۵۰ میلیاردی را پیگیری می‌کنیم تا محقق شود و برای احیا به منطقه برگردد.

سالانه ۳۵ هزار هکتار عملیات آبخیزداری انجام می شود
محسن آبیار معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی در ادامه این نشست اظهار کرد: مساحت استان ۱۱.۶ میلیون هکتار دارد که ۰.۸ میلیون هکتار اراضی ملی و ۵.۵ میلیون هکتار آن مستعد کار‌های آبخیزداری است. از ۵.۵ میلیون هکتار، ۲.۵ میلیون هکتار آبخیزداری اجرا شده یا در دست اجرا است.

وی افزود: ۰.۷ میلیون هکتار با ۲۲۰۰ سازه به طور کامل اجرا شده و ۱.۸ میلیون هکتار با ۳۵۳۵ سازه در حال اجرا است که ۱.۱ میلیون هکتار آن در دست اجرا و ۰.۷ میلیون هکتار آن حوزه مطالعاتی جدید است.

آبیار بیان کرد: ۸ شهرستان مرزی با ۳.۷ میلیون هکتار مساحت داریم که برای ۵۰۰ هزار هکتار آن مطالعه انجام شده است. در حوزه آبخیزداری به ازای هر هکتار کار آبخیزداری ۵۳۰ متر مکعب در هکتار در سال استحصال آب، ۹ تن در هکتار کاهش فرسایش و ۴ تن در هکتار کنترل رسوب داریم.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی ادامه داد: با اعتبارات اندک آبخیزداری سالانه ۳۵ هزار هکتار عملیات آبخیزداری انجام شده که ۷ هزار هکتار عملیات بیولوژیک است. یکی از پیگیری‌های مجدانه ما بحث مشارکت مردم است.

حفاظت از ۱۱.۶ میلیون هکتار

سرهنگ غلامحسین زنگنه فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی هم اظهار کرد: ما در مجموعه یگان حفاظت فرماندهی استان باید از عرصه ۱۱.۶ میلیون هکتاری محافظت کنیم و حافظ منافع مردم و نظام اسلامی باشیم که با این تعداد نیرو کار سختی است.

وی با بیان اینکه برای هر ۱۰۰ هزار هکتار یک گروهبان یا جنگلبان متصور هستیم، اما استاندارد آن هر ۱۵ هزار هکتار است، عنوان کرد: سعی داریم این خلا و کمبود نیروی انسانی را با افزایش مشارکت مردمی جبران کنیم و پوشش حداکثری داشته باشیم.

فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی بیان کرد: در ایام نوروز شبانه‌روزی شیفت و کنترل داشتیم. در این ایام اکثر حضور مردم در طبیعت است، بنابراین نیاز به حفاظت وجود دارد. موفقیت ما حاصل ایجاد دغدغه در سطح اجتماع است.

زنگنه خاطرنشان کرد: جمعیت استان حدود چهار میلیون نفر است که با احتساب مساحت منابع طبیعی، برای هر نفر سرانه مالکیت فردی بیش از ۲.۵ هکتار لحاظ می‌شود، اما افرادی ناآگاهانه یا آگاهانه قصد تصرف و ایجاد مشکل در طبیعت دارند.

وی افزود: از ابتدای سال جاری به دلیل مشکلات کم‌بارشی و اقلیمی و همه پیش‌بینی‌ها موجب شد که بدانیم مراتع‌ ما آسیب‌پذیر است. اولین تهدید ما تهدید بیولوژیکی به دلیل هجوم ملخ‌ها بود که تمام نیرو‌ها برای سمپاشی به موقع به کار گرفته شد و تلاش دو ماهه سختی داشتیم.

فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی ادامه داد: بعد از آن شرایط حریق بود که در اردیبهشت‌ماه سه رزمایش پیشگیرانه اطفای حریق در مه‌ولات، ششتمد و درگز داشتیم. در حال حاضر ۹ شهر ما آمار ثبت شده آتش دارند و روند نسبت به سال قبل افزایشی بوده است. عمده آتش‌سوزی‌ها حاصل سهل‌انگاری است که این نیاز دارد مردم نسبت به طبیعت مسئولیت اجتماعی داشته باشند. گذاشتن بطری آب، ظرف شیشه‌ای که مثل ذره‌بین عمل می‌کند یا روشن گذاشتن آتش در طبیعت می‌تواند موجب آتش‌سوزی شود.

زنگنه اضافه کرد: گردوغبار سرخس، صالح‌آباد، مشهد و سایر اقلیم‌ها سال‌ها مطرح است و مردم نسبت به اهمیت درخت کمتر واقف هستند. در کنار پویش‌های نهال‌کاری و درخت‌کاری باید به پویش‌های حفاظتی نیز توجه شود. تاکنون ۵۰ هکتار منطقه درگیر آتش داشتیم که بیشترین حریق در قوچان بوده و بقیه در چناران، سرخس، طرقبه-شاندیز و جغتای اتفاق افتاده است.

وی با اشاره به اینکه در سال جاری چهار فقره جلوگیری و رفع تجاوز از اراضی منابع ملی به مساحت بالغ بر ۵ هکتار داشتیم، تصریح کرد: این میزان در مدت مشابه دو ماهه سال قبل بیشتر بوده و اکنون روند کاهشی است.

فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی افزود: در زمینه خلع ید نیز ۲۶ فقره پرونده به مساحت حدود ۱۷ هکتار با ۷۳ درصد رشد داشتیم. دستگیری در حوزه کاری کلی یگان حفاظت حدود ۱۹ نفر بوده است. ۱۰۷ فقره پرونده تخریب ماده ۵۵ با مساحتی بالغ بر ۵۴۷ هکتار و با کاهش ۳۷ درصدی داشتیم. چرای غیر مجاز نیز ۷۳ فقره بالغ بر ۱۰ هزار دام بوده و ۲۰ تن محصولات و چوب تاغ کشف شده است.

زنگنه گفت: سال قبل مدیریت بحران استانداری اعتباری برای هلی‌شات به ما داد، اما روند نوسانات دلاری مشکلاتی ایجاد کرد و موفق نشدیم هلی‌شات خریداری کنیم. ۱۸ میلیارد برای نیاز‌های اساسی نیاز داریم که با استانداری در ارتباط هستیم. سه پهباد در سطح استان داریم که برنامه‌ای برای خرید وجود دارد و قول دادند، اما تضمینی نیست. ما خرید یک تا دو هلی‌شات را در دستور کار خود قرار داریم.

۶ میلیون و ۳۲۰ هزار هکتار از اراضی استان سند مالکیت صادر شده است

سید رضا ابوترابی معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی نیز اظهار کرد: منابع طبیعی و اراضی ملی دو کلمه‌ای است که با اداره منابع طبیعی و آبخیزداری در استان شناخته می‌شود.

وی با بیان اینکه حفاظت، بهره‌برداری و اصلاح مراتع و منابع طبیعی کشور جزو وظایف سازمان است، عنوان کرد: پیشتاز وظایف ما حفاظت از اراضی ملی بوده و حفاظت از اراضی منابع طبیعی مستلزم این است که منابع طبیعی در قانون تکالیفی را به مرحله اجرا درآورد که تملک آن مهم است. اراضی منابع طبیعی به عنوان اراضی ملی شناخته می‌شوند.

معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی ادامه داد: در استان از مجموع ۱۱.۶ میلیون هکتار اراضی حدود ۸ میلیون هکتار جزو عرصه‌های ملی بوده که در قالب ۱۰ هزار پلاک ثبتی نقشه‌برداری شده است. تشخیص اراضی ملی و تهیه نقشه به اتمام رسیده و بعد نوبت تثبیت مالکیت است. از ۸ میلیون هکتار، ۷ میلیون هکتار تا سال ۱۳۹۱ منجر به صدور سند مالکیت دفترچه‌ای شد.

ابوترابی ادامه داد: در اجرای قانون حدنگار نیز تا امروز ۶ میلیون و ۳۲۰ هزار هکتار از این اراضی در قالب استاد تک‌برگ به نام دولت منجر به صدور سند مالکیت شده و ۷۰۰ هزار نقشه آماده شده است. قرار نیست روی اراضی ملی قفل باشد، عرصه و اعیان اراضی ملی توسط دامداران به عنوان علوفه بهره‌برداری و همچنین برای طرح‌های مختلف نیز واگذار می‌شود، اما واگذاری در قالب اسناد اجاره است.

وی بیان کرد: در حوزه واگذاری از سال ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۳ در طرح‌های کشاورزی ۱۸۱۸ فقره به میزان ۱۶ هزار و ۱۰۰ هکتار و در حوزه طرح‌های غیر کشاورزی ۱۲۷۹ طرح با ۲۶ هزار هکتار به مستاجرین واگذار شده است. در طرح‌های واگذاری به دستگاه‌های دولتی ۲۲۰ فقره طرح بوده که ۱۲ هزار و ۶۲۳ هکتار رایگان تحویل شده است. در بحث مسکن ۸۲ هزار و ۴۹۳ هکتار در قالب ۴۳۰ پلاک ثبتی اراضی ملی حریم شهر‌های استان تحویل راه و شهرسازی شده که برای عمران و آبادی به خصوص طرح ملی مسکن است. از ۱۴۰۱، ۲۷ هزار هکتار بوده که قانون نهضت ملی مسکن مصوب شد.

معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی اضافه کرد: طرح هادی ۷۶۵ روستا به مساحت ۴۵۰۶ هکتار اراضی ملی به صورت رایگان به بنیاد مسکن داده شده است. تکلیف جدید ما در زمینه ناترازی برق این است که زمین مورد نیاز نیروگاه تجدیدپذیر را تامین کند. تا امروز ۱۱۰ طرح نیروگاه خورشیدی به مساحت ۱۷۳۵ هکتار تخصیص دادیم. در حوزه نیروگاه‌های بادی ۲۱۷ هکتار در قالب نیروگاه بادی عمدتا در شهرستان خواف تحویل متقاضیان دادیم. در حوزه معادن نیز بیش از ۹۵ درصد اراضی معادن کشور، اراضی ملی است که رایگان در اختیار وزارت صمت قرار می‌گیرد.