گرامیداشت یادروز ملاصدرا در مدرسه خان برگزار شد

به گزارش پیام خبر، آیت الله جوادی آملی، ملاصدرا را میراثی گرانقدر و دانشگاه و حوزه شیراز را وارثان این حکمت و معرفت به عنوان قطب فرهنگی یک ملت دانست. این فقیه و فیلسوف شیعی در پیامی که به مناسبت یادروز ملاصدرا صادر کرده و ویدئوی آن در آیین بزرگداشت صدرالمتالهین اکران شد، با اشاره به شرح ملاصدرا از اصول کافی شیخ کلینی گفت: به عقیده شیخ کلینی که ملاصدرا آن را باز کرد، قطب فرهنگی،خردورزیودانش‌ورزی و دانشمندی اسلام عقل هست. نویسنده کتاب ارزشمند «فلسفه صدرا» با بیان اینکه «اگر این قطب به اسارت برود و به بند کشیده شود نه آن ملت طعم آزادی را دارد و نه آن مملکت از فیض و فوض آزادی طرفیمی‌بندد» تصریح کرد: «مرحوم صدرالمتالهین قطب بودن عقل و علم را با تلاش و کوشش از یک سو، با پذیرشتبعید از یک سوی دیگر با تحمل ناملایمات از دوست و آشنا از سوی سوم، دست و پای عقل و علم را باز کرد.» آیت الله جوادی آملی با تاکید بر اینکه در اثر غفلت برخی از خودی‌ها، علم به بند کشیده شده و آن را فقط برای رفع نیاز زندگیمی‌دانند ادامه داد: اگر علم برای رفع مشکلات باشد همین که انسان مُرد، دیگر عملی ندارد و آن وقت این موجود ابدییک موجود دست‌ خالی هست در حالی که علم واقعیتدارد،واقعیت را نشان می‌دهد، موجود مجرد و تا ابد با ما است. این مفسر قرآن با بیان این عقیده که «ما با علم در ابد زنده هستیم.» گفت: ملاصدرای شیرازی برای آزادسازی علم بیش از دیگران کوشش کرد و کار پهلوانانه‌اش این بود که علم را نه تنها از قلمرو اَعراض به در آورده بلکه از سیاه‌چال ماهیتبه‌درآورد و حرکت جوهری را در علم و در عالِم جاسازی کرد. آیت الله جوادی آملی با اشاره به مبانی نظریه حرکت جوهری گفت: علم و عالم متحرک، متحولند، تا به اوج برسند و آنجا بیارَمند. در واقع آرامگاه، قبرستان، آرامستان و مُرده‌گاه نیست. بلکه آرامگاه جایی است که انسان به ثبات برسد نه سکون. وی افزود: به باور ملاصداری شیرازی «چه بخواهید چه نخواهید در حرکتید، ولی بکوشید که صراط مستقیم را که کار شارع است، خوب درک کنید و بدانید که عقل، سراج است نه صراط. صراط فقط از ناحیه شرع هست ولاغیر.» این فیلسوف جهان تشیع با یادآوری غربت ملاصدرا از دوران حیات تاکنون تصریح کرد: او دیروز هم همسایه‌هایکم‌مهر داشت که زندگی را به غربت گذراند و هم شاگردانیکم‌مهر داشت که حرف‌هایش را شکوفا نکردند. وی ادامه داد: او هم دوستان نامهربانی نیز داشت چرا که فرمایشات مرحوم صدرالمتالهین تقریباً چهار قرن مستور ماند؛ گرچه در اینوسط‌ها حکمای بزرگی آمدند، ولیبرخی‌ها مخالف بودند و برخی‌ نیز موافق بودند در حد تقیه و یا شرح کوتاه. آیت الله جوادی آملی با بیان اینکه «اسلام تاکید کرد که انسان تا نفس می‌کشد باید عالم باشد» گفت: به برکت نظام اسلامی، به برکت خون‌های پاک شهدا، خیلی از مسائل حل شد اما بزرگان اهل فارس و شیراز بیش از دیگرانمسئولند. حوزه و دانشگاه فارس و شیراز وارثان این دقت،حکمتین، معرفتین و این میراثگرانقدرند که مرحوم کلینی از آن به قطب فرهنگییک ملت یاد کرد.» آیت الله لطف الله دژکام، نیز در این مراسم ملاصدرا را در غریب توصیف و خاطرنشان کرد: اگر ملاصدرا به خوبی معرفی شود همه صاحبان علم و دانش به وجود او و اینکه همشهری و همزبان او هستند افتخار می کنند. نماینده ولی فقیه در استان فارس و امام جمعه شیراز یاد روز ملاصدرای شیرازی را فرصتی برای ادای وظایف خود در قبال فرهنگ غنی گذشته دانست و از آن به مثابه راهی برای آینده یاد کرد. وی برگزاری یک مراسم در سال را برای درک اهمیت وجود شخصیتی همچون ملاصدار کافی ندانست و تصریح کرد: شایسته است برای ملاصدرا کاری سترگ انجام شود و برای بزرگداشت این اندیشمندان باید تشکیلاتی علمی با کار مستمر ایجاد شود. امام جمعه شیراز ابراز امیدواری کرد: محفل گرامیداشت ملاصدرا به الگویی برای ایجاد محیط‌های علمی متناسب با امروز و آینده شیراز در کنار مجموعه تاریخی مدرسه خان و مَدرَس ملاصدرا تبدیل شود. آیت الله دژکام به ابتکارات صدرالمتالهین در فلسفه و حکمت نیز اشاره کرد و گفت:‌ میراث صدرایی با شرح و حواشی علامه طباطبایی بر کتاب اسفار شکوفا شد. علامه گاهی با همه احترامی که برای ملاصدرا قائل است، او را نقد می‌کند و سخنی تازه می‌گوید و با این طرح نو، به حوزه و حوزویان روحی تازه می‌بخشد و این تازه‌گفتن البته با حفظ حریمصدرا رخ می‌دهد. وی ادامه داد: ملاصدرا حتی روش مطالعه تجربی و حسی را در جای خود ارجمند شمرده و به آن بها داده است؛ یعنی روش تحقیق را متناسب با ماهیت مساله پیش از بسیاری از محققان اروپایی مطرح می‌کند، اما متاسفانه ما بعد از چهار سده سخنان برخی محققان اروپایی را که بعد از ملاصدرا به این مسایل پرداختند، مطرح کرده و سراغ متون خود نرفته‌ایم. نماینه ولی فقیه در استان فارس همچنین ضمن قدردانی از شهردار شیراز برای پیشگامی در بزرگداشت ملاصدرا گفت: شهرداری شیراز با توجه به ارزش‌ها و داشته‌های این شهر تلاش می‌کند کاری شایسته و بایسته این زیست‌بوم فرهنگی انجام دهد. حیدر اسکندرپور، نیز در این آیین با یادآوری تاریخ پر فراز و نشیب شیراز و جایگاه عظیم این شهر در در علم و اندیشه ، مکتب ادبی، هنری، عرفانی، معماری و فلسفی شیراز را بخشی از داشته‌های اینفرهنگ‌شهر دانست. شهردار شیراز با طرح این پرسش که چرا در زمانه ما در بسیاری حوزه‌های فکری، اندیشگانی، هنری و معماری کیفیت لازم را نداریم، افزود: مدرسه خان، مدرس ملاصدرا یکی از ثروت‌های تاریخی شهر شیراز است؛ اما در طول سالیان نتوانسته‌ایم همانند چنین مجموعه‌هایی را تکثیر کنیم و از وجود متفکرانی در اندازه ملاصدرا نیزبی‌بهره بوده‌ایم. وی با تاکید بر اینکه دلیل و منشا بی‌حوصلگی در حوزه اندیشه و معماری را باید بررسی کرد، اظهار داشت: امروز به دنبال این هستیم که در زمانه فعلی هم به داشته‌های شیراز بیفزاییم و به عنوان شهردار شیراز علاقمندم در حوزه‌های فرهنگی، معماری و هنری بسترهای لازم را برای آنکه شیراز دوباره شیراز شود، فراهم کنیم. شهردار شیراز به گفت و گوی اخیر خود با شهردار فلورانس نیز اشاره کرد و ادامه داد: شهردار این شهر که یکی از مراکز تمدنی و فرهنگی جهان است شیراز را باعنوان شهری با تراز بین‌المللی دانست که مایل است با عشق با جهان‌شهرِ شیراز رابطه فرهنگی برقرار کند. وی نیز با تقدیر از امام جمعه شیراز و نماینده ولی فقیه در استان فارس این حضور و همکاری را فرصتی مغتنم برای همه مدیران توصیف کرد تا در سایه آن بتوان فرصت جدیدی را برای شیراز خلق و قصه این فرهنگ‌شهر را دوباره بازگو کرد. حجت‌الاسلام قاسم کاکایی، در ادامه این آیین، ملاصدرا را اندیشمندی دانست که تعالیمش او را از همه متفکران پیش از خود، متمایز می‌کند. عضو هیات علمی دانشگاه شیراز و رئیس دانشکده الهیات این دانشگاه افزود: هرچند ملاصدرا در بصره دفن است و حتی قبرش شناخته نیست، از همین مدرسه خان ‌که مدرس او بود می‌توان روح او را حس کرد. این استاد دانشگاه با مقایسه سیراندیشگانی دکارت و ملاصدرا گفت: این 2 اندیشمند با یکدیگر همزمان هستند و هر 2 دغدغه علم در زمان خود داشتند. کاکایی ادامه داد: ملاصدرا خدا را برای انسان درونی کرد و این موضوع را از طریق پیوند علم و استدلالی کردن عرفان مولانا صورت دارد که کاری عظیم است. وی با اشاره به اینکه در اندیشه ملاصدرا خدا در سراسر هستی ساری و جاری است، افزود: در این معنا کل هستی زنده است و او توانست بین عرفان، حکمت، کلام و تفسیر علوم رایج زمان خود وحدت موضوعی و محتوایی بخشد. رئیس دانشکده الهیات دانشگاه شیراز این استاد دانشگاه با بیان اینکه ملاصدرا بر قله فلسفه اسلامی ایستاده است، اظهار داشت: او هر روز بیشتر کشف می‌شود؛ با این حال هنوز ابعاد بسیاری از تعالیمش نیاز به پژوهش دارد. کاکایی با بیان اینکه ملاصدرا معجونی عقل‌پذیر با نام حکمت متعالیه به ما ارزانی داشته است، گفت: او دل سوخته و عقل پخته را با هم یکی کرد و بر خلاف دکارت که علیه همه متون زمان خود انقلاب کرد، ملاصدرا قطب دین را عقلیمی‌دانست که دست ما را در دست شرع می‌گذارد و این مفهوم را از تمامی فیلسوفان و حکمای پیش از خود دریافت کرد و در زمانه خود همه بزرگان فرهنگ ما را در این حکمت متعالیه آشتی داد. رئیس دانشکده الهیات دانشگاه شیراز افزود: موفقیت ملاصدرا این است که وحدتی در علوم زمان خود را ایجاد کرد و مسیری برای پرورش امثال علامه طباطبایی‌ها هموار کرد. وی گفت: ملاصدرا در زمان خود خون جگر خورد و از عقل‌ستیزان و خشک‌فکران نامهربانی دید و امروز امیدواریم حوزه‌ها و دانشگاه‌ها فکر ملاصدرا را از مهجوریت بیرون آورند؛ زیرا او قطعا برای نسل جوان سخنان تازه ای خواهد داشت. کوروش کمالی سروستانی، نیز در آیین گرامیداشت یادروز ملاصدرا گفت: ما خوش‌ وقت مردمانیم که در سرزمینی زندگی می‌کنیم که از دیرباز تاکنون در دهلیز پر فراز و نشیب تاریخی آن، شمیم حکمت و دانایی، خردورزی و پویایی، با گستره‌ای وسیع و شمولی جهانگیر، در منصه ظهور است. رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مرکز فارس بالیدن عالمان و اندیشمندان بزرگ در شیراز را دلیل دارالعلم نامیدن این شهر دانست و گفت: این شهر با حضور اندیشمندان و حکیمانی که کمترین آموزهای آنان، راهی به سوی رستگاری و سعادت بشر می‌گشاید، این لقب را یافته است. کمالی سروستانی در آمیختن شرع و فلسفه و استدلال و عرفان را از ابتکاراتِ ناشی از نبوغ ملاصدرا توصیف و تصریح کرد: به همین دلیل شیراز نخستین حوزه مشترک کلام و فلسفه و عرفان در شیعه می‌شود و بر همین سیاق‌ هانری کربن در بحث «کانون‌های معنوی تشیع»یکی از مهم‌ترین کانون‌ها را «مکتب شیراز» می‌خواند و بر آن است که تشیع در ماهیت خود به معنای توجه به باطن در اسلام است. مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس با بیان اینکه «مبانی باطنی این حکمت یا فلسفه به‌خصوص در اندیشه ملاصدرا مبتنی بر قرآن، برهان و عرفان است»، ادامه داد: کشف و برهان از بارزترین شاخصه‌های فلسفه حوزه شیراز بوده و این دو اصل در آثار همه اندیشمندان و فیلسوفان این حوزه اعم از اهل سنت یا شیعه مشهود است. وی افزود: بر همین اساس نه تنها فلسفه، بلکه عرفان، کلام و دیگر علوم این حوزه از چنین صبغه معنوی برخوردارند و این ویژگی‌ها در روزگاری «مکتب شیراز» را به نماینده فکری تشیع بدل می‌کند. کمالی سروستانی گفت: حکیم ملاصدرا در جایگاه یک فیلسوف، بر عقل پای می‌فشارد و رستگاری و سعادت نوع انسانی را در پرورش و پیروی از عقل بر می‌شمارد و انسان با حرکت جوهری خویش و در پرتوی عنایت عقل فعال، آن را به فعلیتمی‌رساند؛ تاجایی‌که می‌تواند به موجودی مجرد از ماده تبدیل شود. مدیر دانشنامه فارس تاکید کرد: در اندیشه ملاصدرا عقل و دین حقیقت واحدی دارند؛ براین اساس، یافته‌های عقلانی با دین سازگار است و نیز مبدا سیاست، ادراک و تفکر عقلی است که حاکم جامعه با در نظر گرفتن واقعیت‌ها و اطلاعات برای تاثیرگذاری و نتیجه‌گیری مطلوب خود، تعیین و اجرا مـی‌کند، بنابراین، سیاست حاکم برای اداره جامعه، باید از اصـول عـملی عـلوم عقلی باشد. آیین گرامیداشت یادروز ملاصدرا شامگاه پنجشنبه یکم خرداد ماه در مدرسه خان شیراز محل تدریس صدرالمتالهین، توسط شهرداری شیراز و با همکاری دانشنامه فارس و مجمع عالی حکمت اسلامی شعبه شیراز برگزار شد.